Yörük Ne Demektir?
Yörük,Türkçedeki yürümek kelimesinden türetilen göçebe yaşam tarzını seçmiş Türkmenlere verilen isimdir. Türkiye’de yaşayan insanların büyük bir bölümü bunlardan oluşur. Avrupa’da yaşayan,Türk soyundan gelen topluluklar içinde de çok fazla bulunmaktadır. Kocacıklar, Naldökenler, Vize Yörükleri ve Rumeli Yörükleri bunlardandır. Günümüzde Makedonya,Yunanistan,Bulgaristan ve Arnavutluk’un dağ köylerinde yoğun bir şekilde Yörük topluluğu yaşamaktadırlar.
Tarihte Yörükler
Eski Türkler Avrupa’da savaşırken komutanlar genellikle bu topluluğu seçmiştir. Anadolu’da Oğuz Türklerine Yörük denilmiştir. Göçebe hayat yaşar , kıl çadır kullanır ve hayvancılıkla geçinirlerdi. Bunlara Türkmen de denilmektedir. “Cesur, mert,muharip, iyi yürüyen, kuvvetli,eli ayağı sağlam” gibi manaları ifade eden “Yörük” kelimesi yerine, “yürük” kelimesi de kullanılmıştır. Konar göçer toplum olan oğuz Türklerine de bu isim verilmiştir. 10-12. yüzyılda Orta Asya’dan göç eden ve göçebe hayat yaşayan Oğuz Türkleri, Mezopotamya dan geçerek,1071 yılındaki Malazgirt Zaferinden sonra Anadolu’ya geldiler ve yerleştiler. Burada da eski hayat tarzlarını değiştirmeden aynen devam ettirdiler. Oğuzların bir kısmı kıl çadırlarda yerleşik hayata geçti. Daha sonra oğuzlar bu çadırlarda yerleşik hayata geçerek Türkmen adını aldı, bir kısmı da göçebe hayatını sürdürüp Yörük ismiyle anılmaya devam etti.
Anadolu’nun İslam’ı kabul edip yerleşik hayata geçişinde Yörük adını aldılar. Oğuz boyları, Anadolu’nun her tarafına ayrı ayrı yayıldı. Bazıları yerleşik hayata geçerek Türkmen adını aldılar, bir kısmı da göçebe hayatını sürdürüp bu ismiyle anılmaya devam ettiler. Atalarımızın Avrupa’ya geçişinden sonra bazıları da balkanlarda bulunan Rumeli’ye yerleşti.
Hayvancılık ve avcılıkla geçinmeye başlayanlar çadırlarda barınmaktaydı. Sık yer değiştirdiğinden küçük olan hayvanları tercih etmişler onları yetiştirmişlerdi. Büyük guruplar genellikle küçük hayvan isimlerini kullanmışlardır. “Kara keçili Yörükleri “, “Sarı keçili Yörükleri” gibi. Aynı zamanda bu Yörükler yaşadığı bölgelerde isimlendirilmektedir. Yaşadıkları yerler bellidir
Yörükler Günümüzde Nerede Yaşar?
Yörükler toplumu göç hayatı yaşadığı için, güzel havası Antalya’nın dağlarında hala kıl çadırlarda yaşarlar . Ülkemizin bir çok bölgesinde göçebe Yörüklere rastlanmaktadır. Artık son zamanlarda Yörükler yerleşik bir durumda yaşamaktadır. Zamanımızda Yörükler kıl çadır başta olmak üzere bir çok alışkanlığını devam ettirmektedir. Antalya’nın Kumluca ve kemer, Muğla’nın Fethiye ve yatağan ilçelerinde tarım ve yayla şenliklerinde temsili Yörüklerin göçü yapılmaktadır ve gelenekleri sergilenmekte , deve güreşleri yapılmaktadır.
Osmanlı devletinin zorunlu göç politikaları sebebiyle yerlerinden yurtların edilen Yörükler ( Avşar, Türkmen tayfası) bu duruma sessiz kalmamış, Dada oğlu ve Karaca oğlan şiirlerinde ve ağıtlarında sürekli buna karşı çıkmış ve günümüze ulaşan “ferman padişahınsa dağlar bizimdir” deyimini seslice söylemişlerdir.
Yörük Çadırı
Yörükler konar göçer hayat yaşarken evlerini sırtlarında taşırlardı. Peki bu kıl çadır evler nasıl olur ? Yörüklerin evleri hayvan kılından yapılan kıl çadırdır. Kendi hayvanlarının kıllarını dokuyarak kıl çadır kumaşı elde etmişlerdir. Bu çadır kumaşlarını dikerek çadırlarını(evlerini) oluşturmuşlardır. Bu çadırlar Yörükler tarafından yapıldığı ve kullanıldığı için Yörük Çadırı adını almıştır. Artık yaşanılan kıl çadırların bir diğer ismi de Türk Çadırıdır. Genellikle 9 ahşap direk üstüne kurulan siyah renkli kara çadır dır. Yörüklerin topluluğu evini sırtında taşıyan topluluk olarak ta bilinir.
Yörük Çadırının Bilinmeyenleri
1-Yörüklerin çadırı ahşap direkler üstüne kurulur.
2-Çadırları keçi kılından yapılır.
3-Kıl çadır Yaz kış kullanılır. Çadırlar Soğuk geçirmez, yazın serin olur.
4-Bu çadırlar yağmur geçirmez. Kıldan dokunan gözenekleri kapalıdır.
5-Çadırların süslü ve etkileyici görünümü vardır.
6-Yörüklerin çadırı tek odadan oluşur. Bütün Yörük ailesi aynı odada yaşar.
7-Yörükler düğünlerini onun içinde yaparlar. Çadırların içinde Yörükler sevincini, acısını kısaca her şeyini onun içinde yaşarlar.
8-Kıl çadırların taşıması kolaydır. Çadırlar her yere taşınıp rahatlıkla kurulabilir.
9-Kıldan olan yapısı zararlı böcekleri kendinden uzak tutar.(kokusundan dolayı)
10-Yörüklerin çadırı dünyada bilinen en eski çadır türü olarak kabul edilir.